İdari para cezaları ciddi maliyetler doğurmasıyla beraber itibar ve saygınlığı zedelemekte, şirketlerin ticari hayatını olumsuz etkilemektedir.
İdari Para Cezası Nedir ?
Öncelikle idari para cezasının ne olduğundan bahsetmek gerekirse; devletin tıpkı bakanlıklar, sivil toplum kuruluşları, belediyeler, emniyet gibi yalnızca idari mercileri tarafından uygulanabilecek para cezalarıdır. Yaptırımlar ve ödenekler durumun özelinde değişmekte olup idare tarafından öznel şekilde tespit edilir. İdari para cezasını ihdas eden kurum kişinin kabahati ve ekonomik durumu ölçüsünce ceza uygular. Vatandaş için adli para cezasıyla karıştırmamak mühimdir, adli para cezası yalnızca yargı organları tarafından verilip ödenmediğinde hapis cezasına çevirilmektedir. İdari para cezası ödenmemesi durumunda borçlu hakkında sadece icra uygulaması yapılabilir.
Kabahatlar Kanununa dayanarak idari ceza uygulayabilecek kamu kuruluşlarından biri de denetleme kuruluşlarıdır. EPDK ( Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) elektrik piyasasında çalışmada bulunan şirketlerin yürütme, uygulama, mali hesapları ile alakalı mevzuat hükümlerine uygunluğunun eksiklik, yöntemsizlik, yanlışlık ve suistimaller bakımından inceleyerek 5326 Sayılı Kanun’un 22. maddesine dayanarak idari para cezası verme yetkisine sahiptir.
EPDK’nın Elektrik Üretim Şirketlerine Uyguladığı İdari Para Cezaları
EPDK’nın kuruluş kanunu olan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası ve düzenliği lisanların ışığında elektrik piyasasında sağlıklı bir rekabet ortamı oluşması, elektriğin devamlı ve düşük maliyetli üretilerek tüketiciye sunulması ve hususi hukuk hükümlerine göre düzenlenme ve denetlemede bulunulmasından sorumludur.
4628 sayılı kanunun Madde 11 Yaptırımlar ve Dava Hakkı bölümünde bulunan ihlallerin gerçekleşmesi durumunda EPDK elektrik şirketlerine idari para cezası uygulamakla hükümlüdür. İlgili kanun pek çok başlık altında topladığı bu ihlaller için ciddi para cezaları ve ihlal yaptırımları uygulamaktadır. En çok karşılaşılan ihlaller ise :
-Kurul tarafından istenilen bilgi veya yerinde inceleme hallerinde eksik, yanıltıcı bilgi verilmesi
-Yönetmelik, talimat ve tebliğlere aykırı hareket edilmesi
-EPDK lisans esaslarına ve yükümlülüklerinden birinin yerine getirilmemesi, lisans sürecinde gerçek dışı belge sunulması, lisans şartlarındaki değişikliklerin kurula bildirilmemesi, lisans sürecinde iştirak ilişkisi yasağına uymaması, lisans dışı faaliyet göstermesi gibi ihlaller halinde lisanslar iptal edilerek muhtelif idari cezalar uygulanır.
EPDK’nın Uyguladığı İdari Para Cezasına Karşı İtiraz Yolları
EPDK tarafından uygulanan İdari para cezasına 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 27. Maddesine göre itiraz süresini ve itiraz merciini gösteren tebliğinin kişiye ulaşmasından itibaren 15 gün içinde itiraz başvurusu yapılmalıdır.
Tebliğde itiraz süresi ve merciinin gösterilmesi mecburidir ancak pratikte bakıldığında cezaların yöntemsiz bir biçimde ilgili kişilere ulaştırıldığı görülmüştür. Bildirimde itiraz süresinin belirtilmesi zorunluluğu şu açıdan çok önemlidir: bazı özel kanunlarda özel bir itiraz süresi bulunmaktadır.
Ayrıca, devletin idari kurumlarınca kararlaştırılan yaptırımlarda hangi mahkemeye gideleceği, ek olarak itiraz edilecek farklı bir idari makam olup olmadığı, bu idari makamların itiraz süreleri gösterilmesi zorunludur.
Bir takım özel durumlarda idari para cezasına itiraz süresi ve makamı da değişiklik göstermektedir:
3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında idari yaptırıma itiraz süresi, bildirim veya iptal tarihinden itibaren 60 gündür ve yetkili merci idare mahkemesidir.
SGK tarafından verilen idari para cezalarına karşı ise tebliğ veya tefhimden itibaren 15 gün içinde öncelikle kurum içerisinde İdari Para Cezası Komisyonuna başvurulmalıdır. Bu komisyon itirazı reddederse; bu kararın tebliğ veya tefhiminden itibaren 30 gün içinde İdare Mahkemesinde dava açılmalıdır.
SGK tarafından verilen idarî para cezalarına karşı tebligat veya resmi tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde kurum bünyesindeki İdari Para Cezası Komisyonuna başvurulması gerekmektedir. Kurul itirazı reddederse; kararın tebliğinden veya bu karardan vazgeçilmesinden itibaren 30 gün içinde idare Mahkemesine dava açılmalıdır.
2872 sayılı Çevre Kanunu’na istinaden verilen para cezası kararlarına karşı ise tebliğ veya tefhimin ardından 30 gün içinde idare mahkemesinde dava açılmalıdır.
İdari Para Cezasında Nereye İtiraz Edilir ?
Yine 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 27. Maddesine göre idari para cezalarında Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilebilmektedir. İdari para cezasında, ceza sadece para cezasıyla kalıyorsa İdare Mahkemesi görevlidir. Bu hallerde, İdare Mahkemesine itiraz ederek uygulamanın iptali için dava açılması gerekmektedir. Ancak itiraz konusunda ciddi yanlışlık ve eksiklikler yapılmaktadır. Bunun sonucu olarak şirketler yüksek meblağlı ödemeler yaparak maddi ve manevi kayıp yaşamaktadır. Bu mağduriyetlerden kaçınmak için avukat danışmanlığında dava açılması en sağlıklı olanıdır.